له‌ئادابه‌كانی ئیسلام ڕێزگرتنه له‌میوان، میوان ڕۆشنكاری ماڵی موسڵمانانه‌و له‌مێوانیدا به‌خته‌وه‌ری و دڵشادی و سرورێكی نمونه‌یی له‌برایه‌تی و خزمایه‌تی و ئایینپه‌روه‌ری په‌یدا ده‌بێت و ده‌بێت له‌به‌ر ئه‌م هۆكارانه‌و چه‌ندین هۆكاری تر موسڵمانان میوانداری یه‌ك بكه‌ن و له‌سه‌ردانی یه‌ك نه‌كه‌ون.
بۆیه ئه‌وانه‌ی ڕێز له‌میوان ده‌گرن و به‌جوانی به‌ڕێی ده‌كه‌ن، ئه‌وانه خێرو پاداشتێكی گه‌وره‌یان هه‌یه‌و پێغه‌مبه‌ری خوا له‌فه‌رمووده‌یه‌كدا میوانداری په‌یوه‌ست كردووه به باوه‌ڕبوون به‌خوا پاشان به‌ڕۆژی دواییه‌وه وه‌كو ده‌فه‌رموێت: (وَمَنْ كَانَ يُؤْمِنُ بِاللَّهِ وَالْيَوْمِ الآخِرِ، فَلْيُكْرِمْ ضَيْفَهُ) واته: هه‌ركه‌سێك باوه‌ڕی به‌خوا و به‌ڕۆژی دوایی هه‌یه، ئه‌وه با ڕێز له‌میوانی بگرێت.
هه‌روه‌ها پێغه‌مبه‌ری خوا (دروودو سه‌لامی خوای له‌سه‌ر بێت) له‌حوكمی كه‌سێك كه میوان ڕاگیر نه‌كات له‌فه‌رمووده‌یه‌كدا كه عوقبه‌ی كوری عامر گێڕاویه‌تیه‌وه‌و پرسیاریان لێ كردووه: قُلْنَا: يَا رَسُولَ اللَّهِ إِنَّكَ تَبْعَثُنَا، فَنَنْزِلُ بِقَوْمٍ فَلَا يَقْرُونَنَا، فَمَا تَرَى؟ فَقَالَ لَنَا رَسُولُ الله (صلی الله عليه وسلم): (إِنْ نَزَلْتُمْ بِقَوْمٍ فَأَمَرُوا لَكُمْ بِمَا يَنْبَغِي لِلضَّيْفِ فَاقْبَلُوا، فَإِنْ لَمْ يَفْعَلُوا فَخُذُوا مِنْهُمْ حَقَّ الضَّيْفِ الَّذِي يَنْبَغِي لَهُمْ). واته: وتمان: ئه‌ی پێغه‌مبه‌ری خوا تۆ به‌ملاولاماندا ده‌نێریت، دێین به‌سه‌ر تیره‌و هۆزی ئه‌و تۆدا كه‌چی میوانداریمان ناكه‌ن، جا به‌لاته‌وه چۆنه؟ پێغه‌مبه‌ریش (صلی الله عليه وسلم) پێی فه‌رمووین: (ئه‌گه‌ر دابه‌زین له‌سه‌ر تیره و هۆزێك و میوانداریان كردن وه‌كو پێویست ئه‌وه ئێوه‌یش بچن به‌ده‌میانه‌وه، ئه‌گه‌ر میوانداریشیان نه‌كردن و خوڵكیان نه‌كردن ئه‌وه ئه‌مه‌نده‌ی كه پێویسته مافی میوانداری خۆتانیان لێوه‌رگرن ئه‌گه‌ر به‌زۆریش بێت). پوختەی سەحیحی موسلیم (١٠١٥).
میواندۆستی به‌شێكه له‌ژیاندۆستی و مرۆڤدۆستی، هه‌روه‌ها ده‌بێته هۆكاری به‌ره‌كه‌ت له‌ماڵی میوانگر و ده‌كه‌ونه به‌ر ڕه‌حمه‌تی خوا.
به‌ڵێ ئه‌مه‌ش ئادابێكی ئیسلامی گرنگه‌و پێویست ده‌كات موسڵمانان له‌به‌رچاوی بگرن و خۆیانی لێ به‌دوور نه‌گرن.
نووسینی: سفین عبدالعزیز
