484
جیاوازیی ڕهنگهكان چۆن بهرههمدێت؟
ههموو مرۆڤێك ڕهنگێكی تایبهت به خۆی ههیه، كه لهگهڵ لهرینهوهی خانهكانی لهشیدا دهگونجێت(لهرهی سروشتیی جهسته). خوای گهوره بهشێوهیهك گهردوونی خهلقكردووه، كه له گهرد پێكدێت، گهردیش له تهنۆچكهی لهخۆی بچوكتر پێكدێت، ههموو ئهم بهدیهێنراوه بچووكانه بهپێی یاسایهكی رێكخراوو تۆكمه دهلهرنهوه، زانایان لێكۆڵینهوهیان دهربارهی دیاردهی جیاوازیی ڕهنگهكان كردووه و سهریان سوڕما، كه ئهم جۆراوجۆرییه بێ كۆتاییهیان بینی له دنیای ڕووهك و زیندهوهرهكان و گیانلهبهردا.
له كاتی كردهی پێكهێنانی ڕۆشناییدا ڕووهك دهستدهكات به مژینی فوتوناته ڕووناكییهكان كه له خۆرهوه بۆی دێت، دهیگۆرٍێت بۆ وزهی كیمیایی كهله گهڵای ڕووهكهكاندا ههڵدهگیرێت . خوای گهوره بهرنامهیهكی تۆكمهی لهم ڕووهكانهدا داناوه ، كه فهرمان دهدات به خانهكان به مژینی ڕهنگی سهوز ، بۆیه دهبینین كه گهڵای ڕووهكهكان ڕهنگیان سهوزه.
بهڵام ئهو ڕووهكانهی ناو قوڵایی دهریاكان كه ڕهنگی سهوزیان پێناگات دهبینین ڕهنگی شین ههڵدهمژن بۆیه ئهم كردهیه زۆر ئاڵۆزه و لهلایهن زانایانی ناساوه لێی كۆڵراوهتهوه، بۆیان دهركهوتووه ڕهنگی ڕووهكهكان بهپێی جیاوازیی توانایان بۆ ههڵمژینی ڕووناكیی دهگۆڕێت. زانایان دهڵێن ئهگهر ئهو توانا دیاریكراوه بۆ ههڵمژین نهبێت لای ڕووهكهكان ئهوا دنیا ههمووی ڕهشێكی تاریك دهبوو. بهڵام بهڕاستی كردهیهكی سهرسوڕهێنه و شایهنی بیرلێكردنهوهیه. زانایانی دیكه ئهوه دهخهنهڕوو كه سروشت ناتوانێت ئهم بهرنامه ئاڵۆزه له دنیای ڕووهكهكاندا دهستهبهربكات تا ئهم جۆراوجۆرییه گهورهیه و ئهم گونجاوییه كه هیچ كهموكوڕییهكی له دنیای ڕهنگه سروشتییهكاندا نییه. بۆیه به دڵنیاییهوه هێزێكی بهشكۆو گهوره لهم كارهدا ههیه.
دهڵێین ئهمه توانای خوای گهورهیه كه دهفهرموێت: ( وَمَا ذَرَأَ لَكُمْ فِي الْأَرْضِ مُخْتَلِفًا أَلْوَانُهُ إِنَّ فِي ذَلِكَ لَآَيَةً لِقَوْمٍ يَذَّكَّرُونَ) [النحل: 13].(ههروهها شتی زۆرو جۆراوجۆرو ههمهڕهنگی له زهویدا بۆ بهدیهێناونن، كه به ڕاستی لهمهدا بهڵگه بۆ كهسانێك ههیه، كه بیریان دهكهوێتهوه).
زانایان لهڕێی چاودێری بهرگهڕووهك بۆیاندهركهوت كه ڕووهك تیشكی خواروو سوور ههڵنامژێت. بهڵكو دهیداتهوه، ئهمهش یارمهتی ڕێكخستنی پلهی گهرمیی بهرگهههوا دهدات، ئهم كاره تائێستا مهتهڵێكی سهرسوڕهێنه!!